21 de fev. de 2009

O refuxio
Cada vez que comezaban os berros, Anabel íase refuxiar no dormitorio ou no sobrado. No sobrado dominaba o po, as táboas renxedoras, as tellas inseguras e numerosas especies de invertebrados e talvez de vertebrados; a nai negábase a entrar nel por cuestións hixiénicas e o pai, coas súas propias cismas na cabeza, non amosaba o menor interese. Daquela, convertérase para Anabel no territorio máis privado dentro da mansión. Alí descubrira tesouros sorprendentes e misterios innominados, que procuraba manter en segredo para a súa preservación ante a ocasional curiosidade dos maiores. Rodeada daqueles obxectos antigos, abandonados e esquecidos, sentíase tranquila, tamén esquecida, e feliz, e alí era capaz de pasar horas e horas.
O Xardín (páx. 397)

Non sei onde me tomou Monelle da man. Mais coido que foi unha noite de outono, cando a chuvia xa era fría.
–Ven xogar connosco –díxome.
Levaba no seu mantelo vellas bonecas, volantes de plumas murchas e fitas deslucidas.
O seu rostro estaba esbrancuxado e os seus ollos rían:
–Ven xogar –díxome–. Nós non traballamos nunca; xogamos.
Había vento e lama. Os empedrados brillaban. Ao longo dos tellados pingaba a auga incesantemente. No limiar dos comercios había nenas que aterecían. As lámpadas acesas parecían vermellas.
Monelle sacou do seu peto un dedal de chumbo, un pequeno sabre de lata e unha pelota de goma.
–Todo isto é para eles –dixo–. Son eu quen se encarga de mercar as provisións.
–E que casa tendes vós? Que traballo, que diñeiro, pequena...?
–... Monelle –completou a cativa, dándome un apertón de mans–. Chámanme Monelle. A nosa casa é unha casa onde se xoga: desterramos o traballo e as moedas que aínda nos quedaban; dérannolas para mercar doces. Todos os días saio a buscar nenos pola rúa; fálolles da nosa casa e lévoos. Agachámonos ben para que non nos atopen. As persoas grandes obrigaríannos a volver e quitaríannos todo o que temos. E nós queremos estar xuntos e xogar.
–E a que xogades, pequena Monelle?
–Xogamos a todo. Os máis grandes fabrican fusís e pistolas; os outros xogan coa raqueta, saltan á corda, botan a pelota. Algúns danzan roldas e cóllense da man; outros debuxan sobre os vidros as fermosas imaxes que nunca se ven e fan pompas de xabrón; outros visten as súas bonecas e lévanas a pasear, e os máis grandes contamos nos dedos dos pequenos para facelos rir.

A casa á que me conduciu Monelle parecía ter as fiestras tapiadas. Estaba afastada do camiño e toda a súa luz proviña dun profundo xardín. Xa alí, escoitei voces xubilosas.
Tres nenos viñeron saltando arredor de nós.
–Monelle! Monelle! –berraron–. Monelle volveu!
Ao verme, besbellaron:
–Que grande é! Saberá xogar, Monelle?
E a nena respondeulles:
–Axiña virán connosco as persoas grandes. Buscarán os nenos pequenos. Aprenderán a xogar. Darémoslles clase, e na nosa clase non se traballará xamais. Tendes fame?
Algunhas voces berraron:
–Si! Si! Hai que preparar o xantar.
Entón trouxéronse mesiñas redondas, panos coma follas de lilas, vasos tan profundos coma dedais e pratos resistentes coma cascas de noz. A comida consistía en chocolate e azucre esmiuzados; e o viño non podía correr nos vasos porque os frasquiños brancos, do tamaño do dedo meimiño, tiñan o colo demasiado delgado.
A sala era vella e alta. Por todas as partes ardían velas verdes e rosas nos minúsculos candeeiros de estaño. Sobre os muros, os espelliños redondos semellaban moedas transformadas. Non se distinguía as bonecas dos nenos, a non ser pola súa inmobilidade. Pois aquelas permanecían sentadas nos seus sofás ou, cos brazos en alto, arranxaban o cabelo ante pequenos toucadores, ou ben estaban xa deitadas, coa saba subida ata o queixo, nas súas camiñas de cobre. E o chan achábase inzado dese fino brión verde que se adoita poñer nos valados de madeira.
A casa parecía un cárcere ou un hospital: pero un cárcere no que se encerraba inocentes para impedirlles sufrir, ou un hospital onde a xente acudía para curarse do traballo da vida. E Monelle era a carcereira e a enfermeira.
A pequena Monelle miraba xogar os nenos. Pero estaba moi pálida. Quizais tivese fame.
–De que vivides, Monelle? –pregunteille de socate.
E respondeume simplemente:
–Vivimos de nada. Non o sabemos.
E botouse a rir. Mais achábase moi feble.
Foise sentar ao pé do leito dun rapaz que estaba enfermo. Despois de achegarlle unha das botelliñas brancas, permaneceu longo tempo inclinada, cos beizos entreabertos.
Algúns nenos danzaban unha rolda e cantaban con voz clara. Monelle ergueu un pouco a man e díxolles:
–Silencio!
Despois falou mainamente, coa súa doce voz:
–Coido que estou mala. Non vos marchedes. Xogade ao meu redor. Mañá, será outra persoa quen vaia buscar fermosos xoguetes. Eu ficarei convosco. Divertirémonos sen facer ruído. Shhh! Máis adiante xogaremos nas rúas e nos campos, e darannos de comer en todos os comercios. Agora obrigaríannos a vivir coma os demais. Hai que esperar. Teremos que esperar bastante.
Logo, Monelle engadiu:
–Querédeme ben. Eu quérovos a todos.
Pareceu que adurmiñaba onda o neno enfermo.
Os demais rapaces observábana, estricando a cabeza.
Unha vociña tremente dixo: "Monelle está morta". E fíxose un grande silencio.
Os nenos levaron onda o leito as pequenas velas acesas. E, pensando que talvez durmía, colocaron fronte a ela, como se fose unha boneca, arboriñas de cor verde claro talladas en punta e dispuxéronas entre os carneiros de madeira branca, coa ollada dirixida cara a ela. Despois sentáronse para observala. Pouco tempo despois, o neno enfermo, ao sentir que se arrefriaba a meixela de Monelle, púxose a chorar.

Marcel Schwob. O libro de Monelle.